Mời các bạn cùng tham khảo.
Đô thị hoá, cuộc sống hiện đại với những căn hộ nhiều phòng, không
gian gia đình bị chia nhỏ, ngăn cách sự sum vầy, cuộc sống gấp gáp làm mọi
người đổ xô vào việc thực hiện cho được mục tiêu cá nhân, thiếu quan tâm đến ông
bà, cha mẹ. Nhiều người đổ lỗi cho hoàn cảnh và tạo nên không ít chuyện đau
lòng quanh chữ hiếu. Họ cho rằng, người làm con, cháu thời nay dần dần ít có
thời gian để quan tâm, chăm sóc, thậm chí ăn với cha mẹ, ông bà bữa cơm đầm ấm
hay ở bên cạnh lúc ốm đau nên chọn giải pháp thuê người giúp việc, hoặc đưa cha
mẹ vào trung tâm dưỡng lão để dành toàn tâm, toàn lực cho công việc. Những gia
đình có cha mẹ ở xa, một năm con cháu về thăm đôi ba lần. Khi bố mẹ nhớ cháu,
ra thăm thì vợ chồng con cái lại bận rộn nên chẳng thể chu đáo với cha mẹ. Vì
thế, không ít người có con cái đông đủ nhưng lại ở với người giúp việc.
Một điều đáng buồn nữa đang xảy ra chính là thái độ ứng xử của con cháu với
những người đã sinh thành ra mình, cạn kiệt đến mức nhiều người già đã chua
chát ví cuộc đời mình như quả chanh, con cháu hè nhau vắt hết nước rồi lạnh
lùng vứt bã. Những câu chuyện con đuổi cha ra đường, đánh đập tàn nhẫn mẹ không
còn là cá biệt, như đã gióng lên một hồi chuông cảnh báo mạnh mẽ cho sự suy đồi
của đạo hiếu ngày nay... Những câu chuyện về bố mẹ nghèo, tần tảo sớm hôm nuôi con
thành tài vẫn trở nên phổ biến. Nhưng chuyện con cái thành đạt chăm lo chu toàn
và để đấng sinh thành sống buổi xế chiều vui vẻ lại là hiện tượng không nhiều.
Hiện nay, mỗi dịp trẻ con được nghỉ hè, nhiều gia đình trẻ kéo
nhau về quê thăm bố mẹ, nhưng cũng không ít người đi du lịch để thỏa mãn chính
mình. Họ gửi cho bố mẹ ít tiền coi như đã làm xong phận sự. Nhưng đối với các
bậc làm cha, làm mẹ, tiền không phải là tất cả... Bởi vật chất thì người già
chẳng có nhu cầu nhiều, tinh thần mới là điều quan trọng. Nhiều nhà nghiên cứu
về gia đình đã cho rằng: Trong thời đại của chủ nghĩa tiêu dùng, sự báo hiếu về
vật chất được thể hiện nhiều hơn. Điều đó chứng tỏ, quan niệm về chữ hiếu đã có
nhiều đổi khác.
Chữ hiếu về bản chất phải
xuất phát từ tình cảm của con người. Trước hết, phải xuất phát từ tình cảm yêu
thương, quan tâm, trách nhiệm và cách giáo dục của cha mẹ đối với con cái. Giúp
con cái thẩm thấu, cảm nhận và trân trọng những giá trị đích thực của mối quan
hệ huyết thống. Nếu như chữ hiếu thời xưa mang nặng tính áp đặt, lễ nghi thái
quá và cực đoan, thì chữ hiếu thời hiện đại cần đi sâu vào gốc rễ, xây dựng
tình cảm trong gia đình dựa trên tinh thần bình đẳng và dân chủ, sẻ chia, tâm
lý. Nhiều gia đình nuôi dạy con tử tế nên con hiếu đễ với cha mẹ. Hiếu lễ với
cha mẹ không chỉ là trách nhiệm mà còn là nghĩa vụ của mỗi người con.
Hiếu đạo của người
Trung Quốc theo câu mở đầu của Hiếu kinh là: "Thân thể tóc da, nhận từ cha
mẹ, không dám tổn thương đó là khởi đầu của hiếu. Lập thân hành đạo, dương danh
với hậu thế, đó là kết cục của hiếu.” (Thân thể phát phu, thọ chi phu mẫu, bất
cảm tổn thương, hiếu chi thủy. Lập thân hành đạo, dương danh ư hậu thế, hiếu
chi chung).
Nội dung đạo hiếu của người Việt Nam thời tiền
Phật giáo như hoàn toàn khác hẳn đạo hiếu của người Trung Quốc. Cần nhớ là chữ
hiếu trong tiếng Phạn không có một từ tương đương với chữ hiếu của tiếng Hán.
Từ một nội dung chữ hiếu như thế, ta mới thấy Lục độ tập kinh 5 ĐTK 152 tờ
28a22-24, truyện 49, đã lên tiếng phê phán đạo hiếu của người Trung Quốc:
"Tôi ở đời lâu năm, tuy thấy Nho sĩ tích đức làm lành, há có ai như đệ tử
Phật quên mình cứu người, âm thầm mà không nêu danh ư?" (Xử thế hữu niên,
tuy độ Nho sĩ tích đức vi thiện, khởi hữu nhược Phật đệ tử, thứ kỷ tế chúng ẩn
xứ nhi bất dương danh dã hồ?).